Bebeğimin ve benim uyku meleğimiz; Pınar Sibirsky

Bebekleri olan tüm uykusuz annelerin “ben acaba ne zaman kesintisiz uyuyacağım” dediğini biliyorum. Ben de aynen böyle bir dönemimde kendisini buldum ve  böylece Ada’nın 5. ayından itibaren akşamları kesintisiz uykuya yeniden kavuştum. Tüm uykusuz annelere özel kızımın uyku düzenini oturtmakta ki en büyük yardımcım uyku eğitmeni Pınar Sibirsky ile keyifli bir röportaj yaptım. Umarım sizde bunu okuduktan sonra bizim uyku meleğimizle beraber kesintisiz uykuyla tanışırsınız.

1.    Nasıl uyku eğitmenliğine başladınız? Kundak nasıl kuruldu?

Kundak aslında tamamen ihtiyaçtan doğdu diyebilirim. Kızım Maya şu anda 3 yaşına yaklaşıyor. Maya’nın doğumunu takip eden ilk aylarda ona doğru uyku alışkanlıkları kazandırabilmek için çok çaba gösterdim. Bunaldığım ve kendimi çıkmazda hissettiğim anlar çok oldu. İşte bu dönemlerde hep arayıp danışabileceğim, gerektiğinde evime gelip bana kızımı nasıl uyutabileceğimi anlatacak bir uzamana ihtiyaç duydum. Kızımın uykuları 4 aylık olduğunda düzene girdi ve ben de sonrasında bu konuda eğitim almaya karar verdim.

2.    Uyku bebeğe öğretilebilir bir şey midir ve hangi aylarda eğitime başlanmalıdır?

Uyku kesinlikle öğretilebilen ve öğrenilebilen bir beceridir. Birçok zaman biz anne babalar, daha ilk haftalardan itibaren farkında olmadan bebeklerimize nasıl uyuyacaklarını öğretiyoruz. Sallanarak, emerek veya kucakta uyumak hep tekrarlar sonucu öğrenilmiş davranışlardır. Bebeklere ilk haftalardan itibaren aynı şekilde, yatakta uykuya dalmak da öğretilebilir.

3.    Bebek ve çocukları akşam kaçta yatırmamız gerekir? Geç yatınca geç kalkar yorumu doğru mudur?

Bir uyku danışmanı olarak en çok yakındığım konu bu aslında. Ülkemizde maalesef bebek ve çocuklarımızı erken yatırma gibi bir alışkanlığımız pek yok. Şu anda bu konuda bilinç çok daha artmış olsa da, ortalama yatış saatinin 22.00 civarlarında olduğunu gözlemliyorum. Çocuklar, daha çok yorulursa daha iyi uyur diye düşünülerek, geç saatlere kadar uyanık tutulabiliyor. Ancak ne yazık ki durum tersine işliyor. Aşırı yorulan çocuklar hem uykuya zor dalıyor, hem de gece çok daha kesintili uykular uyuyorlar. Yaşa göre değişmekle beraber, 0-4 yaş arasındaki çocukların akşam uykusuna yatış saati 19.00-20.00 civarlarında olmalıdır ve 10-12 saat arasında gece uykusuna ihtiyaçları vardır.

4.    Bazı bebekler gündüz uykularını 30 veya 45 dk yaparlar ve uykuları bitmiş gibi davranırlar fakat sonradan gözlemlersiniz ki çok huysuz olurlar. 30 veya 45 dk sonra uyanan bebeği nasıl tekrar uyumasını sağlayabiliriz?

Eğer bebek kendi kendine uyumayı bilen bir bebekse ve kısa uyuduysa, yataktan almadan önce 30 dakika civarında beklenip, tekrar uykuya dönmesi için fırsat verilmelidir. Kendi kendine uyumayı bilmiyorsa da yanına gidip uyutma yöntemi kullanılarak uykuya devam etmesi için en fazla 30 dakika kadar uğraşılmalıdır. Uykuya dönmezse odadan çıkıp, birkaç dakika beklenip ‘’Günaydın’’ diyerek odaya girilmeli ve bebek yataktan alınmalıdır.

5.    Bebeğe nasıl bir uyku ortamı yaratılması gerekir ve uykudan öncesi ritüeller nasıl yapılmalıdır?

Yeni doğan dönemini atlatmış bebeklerin ev koşulları uygunsa, kendi odalarında ve kendi yataklarında yatmaları gerektiğini düşünüyorum. Oda sıcaklığı 20-22 derece arasında olmalıdır. Uyku zamanında perdeler kapatılarak loş bir ortam yaratılmalı, uyku bitince perdeler açılmalıdır. 0-6 ay arasında gündüz uykularında müzik kullanılabilir. 12. aydan sonra, uyku rutininde kitap okuma veya resimlere bakma yer alabilir. Her akşam uykudan önce banyo yapmak da özellikle 12 aydan küçük bebekleri çok rahatlatır.

6.    Yeni doğmuş bir bebek kundak yapılarak mı uyutulmalıdır?

Yurtdışında kundak çok yapılırken biz Türk anneler sanırım çok sevmiyoruz.

Bence 0-4 ay arasında kundak şart. Kundağın bebeklerin daha iyi uyumasına o kadar katkıda bulunduğunu düşünüyorum ki, şirketime de Kundak adını verdim bu nedenle J Kollardan sıkı bacaklardan geniş bir Kundak yeni doğan bebeklerin kendilerini annelerinin rahmindeki gibi güvende hissetmelerini sağlar ve kontrolsüz kol hareketlerini engelleyerek bebeğin kendi kendini uyandırmasını engeller.

7.    Bebek hangi aydan sonra gece kesintisiz uyuyabilir? Bu nasıl sağlanmalıdır?

Yaklaşık 4. aydan itibaren akşam saat 20.00 gibi yatırıp, gece 23.00 gibi bebeği uyandırmadan bir besleme yapıp, sabaha kadar kesintisiz uyuması sağlanabilir. Genellikle 9. ay civarında saat 23.00’da verdiğimiz uyku öğününü de bırakıyoruz. Tabii bunun için bebeklerin ihtiyaçları olan besinleri gündüz çok iyi bir şekilde almaları gerekir.

8.    Gece öğünü ne zaman ve nasıl kesilmelidir?

Ben genelde 9-10. aylarda direkt kesiyorum. Bebek o saatlerde beslenmeye alıştığı için belki uyanıp birkaç dakika uyanık kalıp, kendi kendine uyumayı biliyorsa tekrar uykuya dönebiliyor.

9.    Bebeklere uyku eğitimi verirken nasıl bir yol izliyorsunuz?

Her yaşın ve her bebeğin uyku eğitim yöntemi birbirinden farklılık göstermekle birlikte, temel olarak bebeklere yataklarında kendi kendilerine uykuya dalmayı öğretmeyi hedefliyoruz. Kendi kendine uykuya dalmayı bilen bir bebek, gece uyandığında da yine kendi kendine uykuya devam edebilecektir. Sallanarak uykuya dalmayı bilen bir bebek ise, gece uyandığında kendi kendine uykuya dalmayı bilmediğinden, hep birinin onu sallamasına ihtiyaç duyacaktır.

10. Eğitim verdiğiniz ailelerde babalar eğitimde dahil olmak istiyorlar mı?   

Birçok zaman evet, özellikle de çalışma saatleri uygunsa. Baba işi nedeniyle bazen fiziksel olarak eğitime destek olamasa da, eğitime başlamadan önce babanın bu konudaki onayını mutlaka istiyorum. Eğer baba uyku eğitimi verme konusunda gönüllü değilse, başarıya ulaşmamız neredeyse imkansız oluyor. Uyku eğitimi zor bir süreç ve eşlerin bu konuda birbirine manevi olarak destek vermesi çok önemli.

11. Uyku eğitiminde bebekler ağlıyorlar normal olarak çünkü alıştığının aksi bir şey yapıyor annesi. Bu kadar ağlamasının bebeğe bir zararı oluyor mu?

Ağlamak bebeklerin dilidir. Ağlamayan bebek, konuşmayan bebektir. Önemli olan bu ağlamaların neden kaynaklandığını bilip, bebeğin sıkıntısını giderebilmek. Uyku eğitimi sırasında bebeğin herhangi bir sıkıntısı olmadığından emin olmak çok önemli. Ayrıca bebeğin terkedilmiş duygusu hissetmemesi için, ben her zaman uyku eğitiminde bebeğin yanında olunan ve gerekirse fiziksel temas kurulan yöntemlerden yanayım. Ancak buna rağmen eğitim sırasında birçok bebek ağlıyor. Maalesef alıştıkları şeyi – sallanarak uyumak örneğin – istiyorlar. Bebeğin yanında olarak, sabır ve kararlılıkla bu alışkanlıkları bebeklerimize unutturabiliyoruz.

12. Eğitimde ağlamalar gün geçtikçe azalıyor değil mi? Benim bebeğim inatçıdır hayatta susmaz gibi bir istisna var mıdır?

Kimi bebek değişime daha dirençli olabiliyor tabii. Bebeğin yaşı da ağlama süresini çok etkiliyor. Ancak anne-baba kararlı olursa, bir süre sonra bebek de mutlaka ağlamaktan vazgeçiyor.

13. Çoğu bebek uyurken emzik emiyor. Emzik ne zaman bırakılmalıdır?

Ben emziği ilk 4 ay öneriyorum, sonrasında ise emzik yerine uyku arkadaşı kullanılmasını daha doğru buluyorum.

14. Uyku eğitimi almış kendi başına uyuyan bebek, diş çıkarırken, tatil sonrasında veya hastalandığında tekrar annesinin kucağına alışabiliyor. O zaman ne yapmak gerekiyor?

Anne babaların bu tür durumlarda kontrolü elden bırakmadan, bozulan düzeni birkaç gün içerisinde yeniden toparlamaları gerekiyor. Uyku eğitimi alan bebekler de gece uyanabilir, özellikle bir sıkıntıları varsa. Tabii ki bebeğin yanında olup sıkıntısını gidermek gerekir. Ancak, örneğin dişi çıkan bir bebeğin sıkıntısını gidermek için onu sallamak gerekmez. Doktorunun önerdiği ilaçlar varsa onlar verilip, bebek uyuyana kadar yanında bulunmak yeterlidir.

15. Anne babanın yatağında yatan bebeği kendi yatağına nasıl alıştırabiliriz?  

Uyku eğitimi ile bebeklere kendi odalarında ve kendi yataklarında uyumak öğretilebilir. Ancak ebeveyn yatağında uyumaya alışmış bir bebeği birden bire odasında yalnız uyutmak yerine, ebeveynlerden birinin birkaç gün boyunca çocuğun odasında uyuması gerekebilir.

16. Bebekler neden sabah 05.00’da kalkarlar? Nasıl daha geç uyanmalarını sağlayabiliriz?

Sabah erken uyanma önemli bir uyku problemidir ve birçok farklı nedeni olabilir. En sık rastlanan nedenleri ise bebeklerin akşam geç saatlere kadar uyanık kalması, akşam uykusuna aşırı yorgun şekilde yatmaları ve gündüz uykularının yetersizliğidir.

17. Dönmeye veya ayağa kalkmış olan bebeği nasıl yatağa yeniden yatmasını sağlayabiliriz?

Sağlayamayız J Yapmamız gereken tek şey müdahale etmeden beklemektir. Aksi takdirde bebek bunu bir oyuna dönüştürür. Yeni ayağa kalkmayı öğrenen bir bebek belki 1 saat bile yatağında ayakta kalabilir. Bırakın kalsın. Kalktığı gibi kendi kendine yatmayı da öğrenecektir.

18. Eğitim verdiğiniz ve eğitimi red eden bir bebek oldu mu hiç? Yoksa her şey annenin kararlılığında mı bitiyor?

Eğitimi reddeden bebek değil ama anne-baba oldu tabii. Evet, çoğu zaman iş biz anne babalarda bitiyor, ancak beni ve anne-babasını çok zorlayan, haftalarca uykuya direnen bebeklerle de çalıştım tabii. Sabır ve kararlılıkla her türlü uyku sorununu çözmek mümkün.